Karın Üstü Aktivite Zamanı (Tummy Time)

     Hafta içinde annelerden gelen sorularda henüz oturamayan bebeklerin gövde kaslarını çalıştırmak için bol bol oturma pozisyonunda oyun oynamaya çalıştıklarını gördüm. Elbette oturma pozisyonundaki oyunlar gövde kontrolünün sağlanmasında etkili olsa da, bebeğiniz daha destekli ya da desteksiz oturma aşamasına gelmeden önce gövde kasları üzerinde çalışılması gerekiyor. Bu sebeple mümkün olan en erken dönemde yani bebeğiniz hastahaneden çıkıp eve geldiği andan itibaren karın üstü aktivitelere başlanması çok önemli.

     Karın üstü  aktiviteler; gün boyunca bebeğinizin uyanık olduğu anlarda, yüzüstü pozisyonda, karnının üstünde zaman geçirip, bu pozisyonda yaptığı aktiviteleri içerir. Bebeğinizin bu şekilde karnının üstünde zaman geçirmesi özellikle boyun, omuz ve sırt kaslarının gelişiminde büyük rol oynar. Bebeğinizin fiziksel gelişimi, karın üstünde geçirdiği zamanla doğru orantılıdır.

     Bebeğiniz 3 aylık oluncaya kadar, bir seferde birkaç dakika ve günde birkaç kez olmak üzere toplamda günde 1 saat kadar karnının üzerinde vakit geçiriyor olmalı. Örneğin; 

• doğumdan itibaren 6 haftalık olana kadar günde 5-10 dk,
• 2 aylık bebeklerde günde 15-20 dk.
• 3 aylık bebeklerde yaklaşık 1 saat ve
•  4 aylık bebeklerde 1,5 saat kadar karın üstü aktiviteye zaman ayırabilirsiniz.

Karın Üstü Aktivitelerin Faydaları:

•  Karın üstü aktiveler yapan bebeğin; önce baş, boyun kasları kuvvetlenir ve böylece baş kontrolünü sağlar.
• Ardından omuz, sırt, karın kaslarının gelişimiyle gövde kontrolünü sağlamaya başlar.
• Pelvis kasları kuvvetlenmeye başlar bu da oturma ve ayakta durma çalışmaları için önemlidir.
• Karnının üzerinde kollarına, ellerine ağırlık aktaran bebeğinizin el arkları gelişmeye başlar, ardından tutma ve kavrama becerilerindeki gelişme gelir.
• İlk bakışta aralarında ilişki yok gibi görünse de karın üstü aktiviteler ince motor becerilerin gelişimi büyük ölçüde etkiler. Şaşırdınız mı? Daha şaşırtıcısı geliyor; ince motor beceriler ve konuşma merkezinin beyindeki konumları nedeniyle gelişimleri birbirini etkiler. 
• Bunun yanı sıra; karın üstü aktivite saatleri eksik olan bebeklerde düz kafa (flat head) veya boyun eğriliği (tortikollis) gelişebilir.

     Bebeğinizle vakit geçirip, oyun oynadıkça onun zevklerini tanımaya başlayacaksınız, ilk zamanlarda karın üstü aktivitelerde ağlasa bile zamanla aktiviteyi devam ettirmenin yollarını bulacağınıza eminim. İlk denemelerde bebeğiniz bu pozisyonda zorlanabilir ve sevmeyebilir. O zaman ilk amacımız bebeğimiz karın üstü pozisyondayken kendini mutlu hissetmesini sağlamak olsun. Önce kendinizi onun yerine koyun, karnınız tok, uykunuz alınmış tam kendinizi konforlu hissettiğiniz bir anda yüzüstü çevrildiniz! ‘’Aman allahım şimdiye kadar aktif kullanmadığım kasları kullanmak zorunda kaldım! Neler oluyor, bu bilmediğim bi durum, tehlike mi var?  Ne kadar da zormuş uff biri beni kurtarsın!’’ Ve ardından ağlayarak tehlikeyi haber verme, yardım çağırma başlar :) Bu durumda bunun tehlikeli bir durum değil bir oyun olduğunu bebeğinizin öğrenmesi için onu önceden hazırlamanız gerekir.

     Bebeğinizle oynarken dikkat edilecek en önemli noktalardan biri onu geçişlerden haberdar etmekdir. Bebeğinizi bir sonraki adımdan haberdar etmek, onun hayatını, olayları algılayışını kolaylaştıracaktır. Bunu aktiviteye özgü bir şarkı söyleyerek yapabilirsiniz. Geçiş süresince hareketlerinizin yavaş ve adım adım olmasına dikkat edin. Bu süreçte onunla bol bol konuşun, "Birazdan seninle oyun oynayacağız, birlikte çok eğleneceğiz" gibi. Tabi ki, söyledikleriniz kadar bunu nasıl söylediğiniz, ses tonunuz, mimikleriniz de çok önemli.

     Bebeğinizin karın üstünde vakit geçirmesi için her fırsatı değerlendirebilirsiniz. Mesela altını değiştirdikten sonra birkaç dakika yüzüstü kalmasına izin verebilirsiniz. Hatta bebeğiniz sizin üzerinizdeyken yüz üstü yatıyor, kafasını kaldırıp size bakmaya çalışıyorsa bu bile karın üstü aktivite demektir.

     Diğer yandan ağlamalar çok şiddetli ise ve renkli oyuncak, balon, çıngırak, ayna vb. ile bile eğlenceli hale getiremediyseniz, ağlamaları pozisyonla ilgili bir rahatsızlığın işareti de olabilir, bu noktada bir sağlık profesyoneline danışmanızı öneririm.

     Karın üstünde vakit geçirmek bebeğiniz için son derece faydalı olsa da kesinlikle bebeğinizi bu pozisyonda uyutmanız önerilmez. Amerikan Pediatri Akademisi (Academy of Pediatrics - AAP)’nin araştırmasına göre(*) bebeğin karın üstü pozisyonda uyutulması ani bebek ölüm sendromuna sebep olabilir. Bebeğiniz uyanıkken ve bir yetişkin gözetimindeyken son derece faydalı olan karın üstü pozisyon, uyurken tercih edilmemeli!

     Bebeğinizle uygulayabileceğiniz 5 karın üstü aktivite örneği;

           Yere ya da sırtüstü uzanıp bebeğinizi göğsününüz üzerine koyun ve güvenliğini sağlayacak kadar sıkı tutun. Bu noktada bebeğinizle yüzyüze olmanız lazım. Şimdi onunla konuşabilir, farklı sesler ve mimikler deneyebilirsiniz.

      

          Bebeğiniz yerde, göğüs ve omuzlarının altı küçük bir havlu ya da battaniye ile desteklenmiş pozisyondayken siz bebeğinizle göz teması kuracak seviyeye eğilip onunla oynayabilirsiniz.

      

                Bebeğinizi yüzü yere bakacak şekilde  kucağınıza yerleştirin. Diğer elinizle arkasından dokunarak farklı oyunlar oynayabilirsiniz. Bu dokunuş ona kendini daha güvende ve sakin hissettirecektir.

      Bir kolunuzu bebeğinizin bacakları arasından geçirip, göğüs altından destekleyerek onu taşıyın. Bu noktada bebeğinizi kendinize olabildiğince yakın tutarak oyunlar oynayabilirsiniz.

         Bebeğinizi karnının üzerinde yere koyup, sevdiği bir oyuncakla, parlak bir nesneyle veya sesinden hoşlandığı bir çıngırakla oynayarak, karnının üzerinde kalma süresini artırmaya çalışabilirsiniz.

Bu pozisyonlar bebeğinizin ve sizin ilgi alanlarına göre çeşitlendirilebilir.

Video ile uygulama örnekleri (**)

     Haydi o zaman bebeğinizle karın üstü aktivite zamanına! İyi eğlenceler!

* American Academy of Pediatrics, (2000). Changing concepts of sudden infant death syndrome: implications for infant sleeping environment and sleep position. Pediatrics, 105 (3), 650-656.
**Ekteki video ve görseller https://pathways.org dan alınmış, ilgili internet sitesinde paylaşıma açık olduğu belirtilmiştir.